Klima

Klima Nedir?

Klimalar insanların daha rahat ve verimli yaşaması amacıyla kapalı ortamların havasını soğutan, nemini alan, isteğe bağlı olarak ısıtan toz ve partikülleri filtre eden cihazlardır. Klimalar, konutlardan araçlara, işyerlerinden eğitim mekanlarına kadar tüm alanlarda kullanılmaktadırlar.

Klima artık lüks olmaktan çıkıp ihtiyaç duyulan bir cihaz olmuştur. Bunu oluşturan ana etken gelişen teknoloji ile bütünleşen klimalardan daha az enerji ile daha fazla verim alınmasıdır. Hızla gelişen klima teknolojisini yakından takip edemediğimiz için ısıtma ve soğutma ihtiyacımızın karşılanmasında klimaların maliyetlerinin ve harcamalarının yüksek olduğunu düşünüyoruz. Bunun aksine teknolojideki gelişmelerle bütünleşen klimalar oldukça ekonomik ve sessiz hale geldi. Elektrik harcamaları ve bakım maliyetleri azaldı. Yeni üretilen klimalarda az enerji harcanarak çok kaliteli hava elde edilmektedir. Klimalar ısıtma ve soğutma özelliklerinin yanında teneffüs ettiğimiz havayı kötü koku ve partiküllerden arındırarak temizlemektedirler.

Klimalarda uygulanan elektrostatik ve karbon filtreleme yöntemlerine antifungus kaplama özelliği de eklenerek sterilizasyon artırılıp hava kalitesi yükseltilmiştir. Uzaktan kumanda sistemine kazandırılan I FEEL (hissediyorum) özelliği sayesinde klimanız ortamın ısı derecesini sizin ısı ihtiyacınıza göre en yakın değerlerde dengeleyebilmektedir. Egzost özelliği ile ortamdaki sigara dumanı gibi kötü ve zararlı kokuları tamamen yok edebilmekte, isteğe bağlı olarak taze hava alabilmektedirler. Klimalardaki ionizer özelliği sayesinde astım rahatsızlığı gibi nefes alma güçlüğü çekenler artık daha rahat nefes alabilmektedirler.

Sağlık koşullarına uygun ideal ısıtma ve soğutma sağlayan klimalar, inverter özelliği ile -20 0C' dahi çok verimli ısıtma yapmaktadırlar. Klimalar ayrıca havadaki fazla nemi alarak ideal konfor şartlarını oluştururlar. Otomatik sıcaklık kontrolü ile ortamın sıcaklığını ölçerek arzu edilen derece elde edilene kadar çalışmayı sürdürüp dış hava şartlarına rağmen iç ortamdaki sıcaklığı sabit tutarlar.

Klimalar, otomatik ve mekanik hava yönlendirme kanatçıkları sayesinde havayı sağa sola, aşağı yukarı homojen bir biçimde dağıtırlar. Böylece klimadan kaynaklanan rahatsızlıklar da önlenmiş olur. FUZZY konumunda mikroişlemci kontrolü ile kullanıcı alışkanlıklarını belirleyerek sıcaklık ayarı ve fan hızı seçimini hafızadan yapabilmektedir. Klimalardaki antibakteriyel filtreler kullanıcı tarafından hiçbir zorluk çekilmeden sökülüp yıkanabilir şekilde yeniden tasarlanmıştır. SLEEP (uyku) konumunda uyku için ideal konfor şartları oluşturularak ortam ısısı 7 saate kadar kontrollü olarak azaltılıp artırılmaktadır. Ortamın sıcaklık değerini klimanın kumandasından öğrenebilmekteyiz.

Bu gelişmelerden en faydalı şekilde istifade edebilmek için mutlaka teknik destek alınmalıdır.

Klima´nın Tarihçesi

Klima cihazının tarihi insanlık kadar eskidir. İlk insanlar vücut ısılarını koruyabilmek ve kişisel konfor sağlamak için hayvan derilerini kullanıyorlardı. Daha sonraları Mısırlı egemen sınıf, palmiye dallarıyla kendisini serinleten esirleri kullandı. Romalılar ise meşhur hamamlarında ventilasyon ve ısıtma sistemleri kullandılar. Orta çağlarda Leonardo Da Vinci, yakın bir arkadaşının evinin odalarını havalandırmak için su gücü ile çalışan bir fan yaptı.

Havalandırma ve merkezi ısıtma sistemleri 19. yüzyılda hızla gelişti. Fanlar, buhar kazanları, radyatörler icat edildi ve kullanılmaya başlandı. 1844 yılında U.S. Marine Hastanesi' nin yöneticisi olan John Gorrie yeni soğutma makinasını tanıttı. Bu, dünyadaki ilk ticari soğutma ve havalandırma makinasıydı.

Klima, ilk büyük kullanım alanını 1920' li yılların başında tiyatrolarda buldu.

1925' te New York' taki ünlü Rivoli Tiyatrosu kapısına " Her zaman 20 derecedir" ilanını asmıştı. Ardından mağazalar, uçaklar ve otomobillere klima yerleştirildi.

1930 yılında Du Pont şirketinden Thomas Midgley, Freon soğutucuyu geliştirdi. Hızla devam eden teknik gelişmeler sonucunda 1950' li yıllardan itibaren split tip klima cihazları kullanılmaya başlandı.

İklimlendirme, havayı ısıtan, soğutan, temizleyen ve nemini kontrol eden bir süreçtir. Günümüzde insanlar, daha rahat ve verimli yaşayabilmek için klima cihazını tercih etmektedir. Bir kaç yıl öncesine kadar klima lüks olarak kabul edilmekteydi. İnsanlar evlerinde veya işyerlerinde sıcaktan bunalsalar dahi klimaya pek rağbet etmiyorlardı. Ancak aradan geçen birkaç yılda çok değişiklik oldu. Artık klima bulunmayan işyerlerinde kimse çalışmak istememektedir. Önce işyerlerinde yaygın olarak kullanılmaya başlayan klimalar, son dönemlerde evlerin de vazgeçilmez konfor cihazı olmuştur.

Son teknoloji ile geliştirilen klimalara ısıtma özelliğinin de eklenmesi klimayı sadece yazın serinlemek için kullanılan bir cihaz olmaktan çıkarıp, kışın da ısınmak için tercih edilen cihaz yapmıştır.

Klima kullanım alışkanlığı ülkemizde yeni gelişmeye başlamıştır. Pazardaki ürün ve fiyat çeşitliliği karşısında tüketicilerimiz karar verme sürecinde oldukça karamsarlık yaşamaktadırlar.

Bir konfor aracı olarak satın alınan klimaların, Türkiye' nin iklim koşullarına ve klimatize edilmek istenen mekana uygun seçilmemiş olması, yeterli servis desteğinin sağlanamaması, doğru montaj uygulamalarının yapılmaması gibi nedenlerle maalesef tüketicimiz mağdur olmaktadır.

Ekonomik ömrü ülkemiz koşullarında yaklaşık 10 yıl olan klima cihazlarının seçiminde, ilk satın alma maliyetinin yanında işletme sürecinde oluşabilecek maliyetler ile enerji maliyeti de dikkate alınmalıdır. Klima cihazı satın alınmadan önce bu kriterler dikkate alınarak küçük bir araştırma yapılmalıdır.

Klima Kapasitesi Nasıl Hesaplanır?

Klimalarda kapasite tespiti, mekanın yapısı ve ısı kazanımıyla doğru orantılıdır. Klima çevrimi kapalı çevrim olduğu için seçilecek ürünün verimliliğinde mekandaki hava hacmi mutlaka dikkate alınmalıdır.

Daha doğru bir kapasite tayini için ısı kazancını etkileyen coğrafi bölge, mekan tipi, cam alanı, kişi sayısı, aydınlatma gücü gibi faktörler dikkate alınmalıdır.

Klima Cihazları Nasıl Soğutur?

Klima cihazları, içerisindeki gazın buharlaşma ve yoğunlaşma özelliğinden faydalanarak ortamda bulunan ısıyı dışarı atarlar. Split klimalarda iç ünite içinden geçen gaz ortamdaki ısıyı emerek buharlaşır. Bu sayede ortam soğur. Buharlaşan gaz dış üniteye geldiğinde yoğuşur ve emdiği ısıyı dışarı atar. Bu işlem gerçekleşirken elektrik sadece iç ve dış ünitedeki fan motorları ve gazın cihaz içindeki dolaşımını sağlayan kompresör elektrik enerjisi harcar.

Klima Cihazları Nasıl Isıtır?

Türkçe karşılığı ısı pompası anlamına gelen heat pump özellikli klimalar elektrik enerjisini direkt olarak ısıya çevirmek yerine dışarıdaki ısıyı içeriye taşıyarak ortamı ısıtırlar. Heat pump özelliği olan klimalar soğutmayı gerçekleştirdikleri gibi ısıtmayı da içerisindeki gazı yoğuşturarak ve buharlaştırarak gerçekleştirirler.

Isıtmanın yapılabilmesi için dış üniteden geçen gaz buharlaşarak dışarıdaki ısıyı emer ve iç üniteye geldiğinde yoğunlaşarak emdiği ısıyı ısıtılması istenilen ortama bırakarak ısıtmayı gerçekleştirir. Klimaların ne kadar iyi ısıttığı veya soğuttuğu dış ve iç hava sıcaklığına bağlıdır. Dış hava sıcaklığı arttıkça klimaların soğutma performansları düşer. Dış hava sıcaklığı düştüğünde ise ısıtma performansları düşer. Heat pumplı standart klimalar dış hava sıcaklığının 7 0C ' ye kadar olduğu zamanlarda oldukça verimli ve ekonomik ısıtma yaparlar. Klimalar, kışın ılık geçtiği dönemler ile ilkbahar ve sonbaharda elektrikli veya doğalgazlı ısıtıcılara göre çok daha ekonomiktirler.

Ancak dış hava sıcaklığının 70C' nin altında olduğu dönemlerde klima ile ekonomik olarak ısınmak istenirse, -20 0C' de dahi ısıtma yapabilen inverter klima modelleri tercih edilmelidir.

Klima Bakımının Önemi Nedir?

Klima cihazları iç ve dış ortamda değişik hava şartlarına maruz kalan cihazlardır. Klimaların ısı transfer yüzeylerinde meydana gelen kirlenme ve tahribatlar klimanın performansında düşüklüğe neden olur. Ayrıca klimanın içerisindeki soğutucu gazın işletme basıncının da mevsimlere göre ayarlanması gerekir. Bu nedenle klima cihazlarına yılda iki kez bakım yapılması son derece önemlidir.

Periyodik bakımı yapılmayan klimalarda;

Klimanız ideal filtreleme yapamayacağından toz ve partiküller ortamda kalır,
Klimanız sağlıksız hava üretir,
Klimanızda hoş olmayan kokular oluşur,
Klimanızın kapasitesi ve performansı düşer,
Klimanızın enerji sarfiyatı artar,
Klimanızı oluşturan ekipmanlar daha çabuk yorulur ve daha erken arıza yapar,
Klimanızın kompresörü daha çok ve düzensiz çalışacağından ömrü azalır,
Klimanızın drenaj sisteminde oluşan tıkanmalar su sızıntılarına neden olur,
Klimanızın elektrik tesisatında oluşacak oksitlenmeler daha büyük arızalara neden olur.

Klima Modelleri Nelerdir?

Duvar Tipi Split Klima

Bir iç ve bir dış veya bir dış birçok iç üniteden oluşan bu klimalar oldukça düşük ses seviyesinde çalışırlar. İç ünitelerle dış ünite arasında bakır boru, elektrik kablosu, drenaj hortumu, izole ve bandajdan oluşan bağlantının yapılması gerekir. Montaj uzman kişiler tarafından yapılmalıdır. Duvar tipi split klimaların 7000 Btu/h ile 30000 Btu/h kapasiteler arasında değişik modelleri vardır. Konutlarda da problemsiz olarak kullanılabilmektedirler.

Salon Tipi Split Klima

Salon tipi split klimalar, özellikle mağaza ve toplantı salonu gibi insan sirkülasyonunun fazla olduğu geniş mekanlar için ideal klimalardır. Yüksek hızlı ve güçlü fan sistemleri ile homojen hava dağılımını sağlarlar. Standart olarak ek ısıtıcı takviyelidirler. Bu sayede heat pump ısıtma sistemini destekleyerek düşük dış ortam sıcaklıklarında da sorunsuz çalışırlar.

Yer Tavan Tipi Split Klima

Hem tavan hem de yere monte edilebilme özellikleri ile bu klimalar mağaza, ofis gibi mekanlar için en ideal montaj ve estetik görünüm avantajlarını sunmaktadırlar. Tavan tipi klimalarda opsiyonel ek ısıtıcı takviyesi vardır. Uzaktan kumandalı modelleri mevcutttur.

Kanallı Tip Split Klima

Kanallı tip split klimalar, geniş hacimlerin yada çok bölmeli alanların ısıtılmasında ve soğutulmasında ideal çözümler sunan cihazlardır. Şartlandırılmış hava, tavana monte edilen klimadan kanallar vasıtasıyla istenilen noktalara dağıtılır.

Kaset Tipi Split Klima

Kaset tipi split klimalar, tavandan dört yönlü üfleme yapan çok estetik cihazlardır. Daha çok yüksek tavanlı mekanların ısıtılması ve soğutulmasında kullanılırlar.

İnverter Split Klima

İnverter kontrol sistemi, elektrik devir frekansını değiştirerek klima mekanizmasını ve dolayısı ile kapasitesini düzenler, Belirli aralıklarla çalışıp durmak yerine kompresör kontrollü çalışır ve bu sayede oda sıcaklığı sabit kalır. Elektrik enerjisi tüketimi azalır. İnverter split klimalar standart split klimalara göre daha az enerji harcarlar.

Multi Split Klima

Multi split, çoklu split anlamına gelir. Birebir split klimalarda olduğu gibi tek dış ünitesi bulunmaktadır. Buna karşılık birden fazla iç ünite bu tek dış üniteye bağlanmaktadır. Böylece dış ünitelerin yerleştirilmesinden doğacak yer sıkıntısı veya binanın dış yüzeyinde oluşacak görüntü kirliliği önlenmektedir.

Pencere Tipi Klima

Ekonomik olarak düşünüldüğünde pencere tipi klimalar en uygun fiyatlı çözümlerdir. Montajı kolaydır ve gerektiğinde başka mekanlara kolaylıkla taşınabilirler. Ancak bu avantajlarına rağmen estetik olmayışından, ses seviyelerinin yüksek oluşundan ve elektrik tüketiminin fazla oluşundan dolayı konfor şartı istenen mekanlarda tercih edilmezler.

Dış Ünitesiz Klima

Dış ünitesiz klimalar, isminden de anlaşılacağı gibi dış ünitesi olmayan sadece iç üniteden oluşan son teknoloji ürünü cihazlardır. Isıtma ve soğutma yapabilmektedirler.Dış ünite montajı yapılamayan mekanlarda kesin çözüm sunan klimalardır.

Mobil Klima

Dış ünitesi olmayan, portatif klimalardır. Mobil klimanızı oda oda gezdirerek kullanmak isterseniz her odada bir adet fleksible hortum çıkış noktası bulundurmanız yeterlidir. Mobil klimanızın fleksible hortum çıkışını pencere kanadından dışarı uzatarak da kullanabilirsiniz.

Hijyenik Klima

Ameliyathaneler, yoğun bakım odaları, laboratuvarlar, gıda ve ilaç endüstrisi gibi temiz oda standardı aranan mekanlarda kullanılırlar.

Hassas Kontrollü Klima

Hassas kontrollü klima cihazları, sıcaklık ve nem oranları çok düşük tolerans ile sabit tutulması gereken bilgisayar odaları, telekominikasyon alanları, yüksek otomasyonlu ofisler, müzeler, laboratuarlar ve benzeri hacimlerin klimatize edilmesi için tasarlanmışlardır.

Çatı Tipi ( Roofrop) Klima

Paket tip klimalar olarak da isimlendirilen çatı tipi klimalarda iç ünite ve dış ünite tek ünite haline getirilmiştir. İkinci bir üniteleri yoktur. Az yer kaplaması, hava debisinin yüksek oluşu gibi avantajlarından dolayı tercih edilirler. Elektrik enerjisi ile çalışırlar. Isıtma ve soğutma özellikleri vardır. Hava kanalları aracılığı ile istenilen mekanlara şartlandırılmış hava dağılımı sağlanır. Taze hava ile çalışabilirler.

Klimalar İle İlgili Teknik Terimler

SPLİT	İki parçadan oluşan anlamında İngilizce bir kelimedir. Klimanın iç ve dış iki ayrı üniteden oluştuğunu anlatır.
HEAT PUMP	Türkçe karşılığı ısı pompasıdır. Bu özelliğe sahip klimalar elektrik enerjisini direkt olarak ısıya çevirmek yerine, dışarıdaki ısıyı içeriye taşıyarak ortamı ısıtırlar.
KOMPRESÖR	Soğutucu akışkanı kondanserden evaparatöre pompalayan klimanın önemli bir parçasıdır.
EVAPARATÖR	Klimanın soğutma yaparken soğutucu akışkanın sıvı olarak girip buharlaşarak gaz olarak çıktığı eşanjördür. Split klimalarda iç ünitelerdedir.
KONDANSER	Klimanın soğutma yaparken soğutucu akışkanın gaz olarak girip soğuyup yoğunlaşarak sıvı olarak çıktığı eşanjördür. Split klimalarda dış ünitelerdedir.
BTU	İngilizce British Thermal Unit (İngiliz ısı birimi) sözcüklerinin kısaltılmasından oluşur.Bir libre suyun sıcaklığını bir Fahrenhayt değiştirmek için gereken ısı miktarıdır. Klimalarda Btu/h olarak yani klimanızın bir saatte ortamdan taşıdığı ısı miktarını belirtmek için kullanılır.
COP	(coefficient of performance=performans katsayısı) ve EER (energy efficiency ratio=enerji tasarrufu oranı) klimaların ısıtma ve soğutmadaki etkilerini tarif eder. Bir ünitenin üretimi için gereken elektrik girişine oranla bir ünitenin sağladığı ısıtma ve soğutma orantısını gösterirler. Böylece eğer bir klima 1kW'lık bir elektrik girişinden 5kW'lık ısı elde ederse COP değeri 5.0'dır. Benzer bir şekilde eğer bir klima eğer bir klima 1kW'lık bir elektrik girişinden 5kW'lık soğutma elde ederse EER değeri de 5.0'dır. COP ve EER ne kadar yüksek olursa cihaz o kadar çok enerji tasarrufu sağlar.